Αθηνά Κουστένη “Η εξερεύνηση του εξωτερικού ηλιακού μας συστήματος”

16 Φεβρουαρίου 2017

Οι εξωτερικοί πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος γοητεύουν τους επιστήμονες και το ευρύ κοινό. Με την εξέλιξη της τεχνολογίας μπορούμε πλέον να κατανοήσουμε σε βάθος τη δομή των πλανητών και των δορυφόρων τους. Από τη δεκαετία του ΄80, οι αποστολές Voyager άνοιξαν τον δρόμο για τη μελέτη νέων κόσμων. Επίσης το διαστημικό σκάφος Galileo έφτασε τόσο μακριά, ώστε να στείλει πολύτιμα στοιχεία για τους δορυφόρους του Δία και ιδιαίτερα για την Ευρώπη. Λόγω ενός υπόγειου ωκεανού, η Ευρώπη αποτελεί σήμερα το ουράνιο σώμα με τις ευνοϊκότερες συνθήκες για τη ζωή. Παρόμοιες αστροβιολογικές δυνατότητες διαθέτουν και άλλοι δορυφόροι γύρω από τον Δία και τον Κρόνο.

Το διαστημόπλοιο Cassini-Huygens τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον Κρόνο το 2004 και έκτοτε μελετά σε βάθος τη δομή και τη σύσταση του γιγάντιου πλανήτη. Εκτός από τους δακτυλίους, μελετά και τους δορυφόρους του Κρόνου όπως ο Εγκέλαδος, ο οποίος εκπέμπει πίδακες νερού στο διάστημα. Παράλληλα, το 2005 πραγματοποιήθηκε η πρώτη προσεδάφιση ανθρώπινης κατασκευής σε έναν άλλο δορυφόρο του Κρόνου, τον Τιτάνα. Ο Τιτάνας μοιάζει πολύ με τη Γη δεδομένου ότι διαθέτει ατμόσφαιρα με άζωτο, παρουσιάζει κλιματικά φαινόμενα ενώ είναι πλούσιος σε μεθάνιο και άλλα οργανικά μόρια που μπορεί να οδηγήσουν σε οργανικές συνθέσεις απαραίτητες για την εμφάνιση ζωής.

Στη διάλεξή της, η ερευνήτρια αστρονομίας Αθηνά Κουστένη παρουσίασε νέες πληροφορίες για τις βιώσιμες συνθήκες στους δορυφόρους των εξωτερικών πλανητών και αναφέρθηκε στην αποστολή JUICE (JUpiter ICy moons Explorer) του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA).

Παρακολουθήστε τη διάλεξη online εδώ

Αθηνά Κουστένη

Η Αθηνά Κουστένη είναι Διευθύντρια Ερευνών στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών (CNRS) της Γαλλίας, και εργάζεται στο Αστεροσκοπείο του Παρισιού στην Meudon. Η ειδικότητά της είναι η πλανητολογία, δηλαδή η εξερεύνηση και μελέτη του ηλιακού συστήματος από επίγειες παρατηρήσεις και από το διάστημα. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνουν τις πλανητικές ατμόσφαιρες και επιφάνειες με έμφαση στους δορυφόρους του εξωτερικού ηλιακού συστήματος, όπως ο Τιτάνας (ο μεγαλύτερος δορυφόρος του Κρόνου), ο Εγκέλαδος, ο Γανυμήδης και η Ευρώπη. Έχει συμβάλει στις προσπάθειες για να αποκαλυφθούν ατμόσφαιρες γύρω από τους εξωηλιακούς πλανήτες. Η πλανητική της έρευνα διεξάγεται σε μεγάλα τηλεσκόπια.

Η Αθηνά Κουστένη συμμετέχει στον καθορισμό και την ανάπτυξη πολλών διαστημικών αποστολών, ιδιαίτερα τη διαστημική αποστολή Cassini/Huygens που μελετά τον Κρόνο. Συμμετέχει στην αποστολή JUICE που έχει επιλέξει η ESA για να μελετήσει τον Γανυμήδη και το σύστημα του Δία, με προγραμματισμένη εκτόξευση το 2022. Προεδρεύει και συμμετέχει σε συμβουλευτικές επιτροπές της ESA, της NASA και άλλων ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων. Αυτή την περίοδο είναι Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Διαστημικών Επιστημών (ESF-ESSC).